Trong cuộc sống hiện đại, suy nghĩ quá nhiều đã trở thành một vấn đề phổ biến. Khi chúng ta bị cuốn vào một vòng suy nghĩ vô tận, nó có thể gây căng thẳng, lo lắng và ảnh hưởng đến sự tự tin của chúng ta.
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách vượt qua sự quá tâm và đạt được tâm trạng thoải mái hơn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá tìm hiểu overthinking là gì và các cách giúp bạn tự tin vượt qua tình trạng suy nghĩ quá nhiều.
Overthinking là gì?
Hội chứng overthinking, hay còn được gọi là tình trạng suy nghĩ quá nhiều, là một trạng thái mà người mắc luôn liên tục nghĩ suy, lo lắng và thường cảm thấy đau khổ về bản thân.
Quá trình xảy ra một cách liên tục, thường đi kèm với những cảm xúc đau đớn về hành động, quyết định hoặc cả suy nghĩ hiện tại và quá khứ.
Mọi người ở mọi độ tuổi đều có thể bị overthinking và rơi vào tình trạng suy nghĩ quá mức cần thiết. Nguyên nhân của tình trạng này rất đa dạng và thường liên quan mật thiết đến các vấn đề tâm lý như chấn thương tâm lý, lo lắng mức độ cao hoặc có thể do rối loạn tăng động giảm chú ý ở người lớn (ADHD).
Biểu hiện của overthinking
Một trong những biểu hiện đặc trưng là suy nghĩ thái quá và tự đặt câu hỏi cho bản thân. Đây có thể là những suy nghĩ thoáng qua hoặc suy nghĩ liên tục trong đầu.
Người mắc chứng này dành nhiều thời gian để phân tích nguồn gốc và lý do của những suy nghĩ trong đầu. Họ thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát suy nghĩ của mình.
Ngoài ra, họ thường hoài nghi về quyết định và hành động của mình, luôn lo sợ mắc phải sai lầm. Do đó, họ rất chú trọng vào chi tiết nhỏ, cố gắng đọc suy nghĩ và giải thích hành động của người khác đối với mình.
Một khía cạnh khác là tình trạng suy nghĩ kéo dài ngay cả khi đang tham gia vào các hoạt động như vui chơi, làm việc hoặc cả khi đi ngủ. Điều này gây mệt mỏi thường xuyên, giảm ham muốn ăn uống và gây ra trạng thái lo lắng, mất ngủ.
Để xác định liệu mình có mắc chứng overthinking hay không, có thể thử trả lời các câu hỏi sau, được trích từ bài test overthinking của nhà tâm lý học David A. Clark:
– Bạn có thường xuyên suy nghĩ quá nhiều, không thể thoát ra khỏi suy nghĩ của mình?
– Bạn có tự đặt câu hỏi về lý do tại sao bạn suy nghĩ như vậy?
– Bạn có tìm kiếm ý nghĩa sâu xa hay ý nghĩ cá nhân đằng sau suy nghĩ của mình?
– Bạn có thường chìm sâu vào suy nghĩ của mình khi bạn buồn?
– Bạn có thường tự đặt câu hỏi về cách não bộ của bạn hoạt động?
– Bạn có mong muốn kiểm soát suy nghĩ của mình một cách mạnh mẽ?
– Bạn có gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc của mình?
– Bạn có đánh giá tiêu cực về những ý nghĩ xuất hiện tự nhiên hoặc không như ý muốn?
Nếu hầu hết câu trả lời của bạn là có, có khả năng cao bạn có xu hướng mắc chứng overthinking.
Tác hại khi overthinking
Hậu quả rõ ràng của overthinking là tâm trạng tiêu cực và cảm giác mệt mỏi. Những người mắc chứng này thường tự đặt câu hỏi cho bản thân liên tục, dẫn đến đánh giá và nhận xét tiêu cực về hành động và quyết định của mình.
Ngoài ra, Suy nghĩ quá nhiều có thể góp phần vào các rối loạn tâm lý khác như khó ngủ, rối loạn ăn uống, nghiện chất kích thích và cồn. Trong trường hợp không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến trạng thái trầm cảm.
Thêm vào đó, họ khó vượt qua các cú shock tâm lý hay khủng hoảng tinh thần. Họ có xu hướng hoài nghi và phân tích hành động của những người xung quanh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày và giao tiếp xã hội của họ.
Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng họ có thể làm cho vùng trước trán của não hoạt động quá mức, ảnh hưởng đến khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề.
Mặc dù hội chứng này gây ra nhiều tác động xấu, nhưng đây không phải là một căn bệnh mạn tính mà là một thói quen tâm lý. Nếu được can thiệp và nhận được sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng, hội chứng này có thể được khắc phục.
Cách khắc phục tình trạng overthinking
Nhận thức
Hãy nhận ra khi bạn đang suy nghĩ quá mức và hiểu rằng điều này không mang lại lợi ích cho bạn. Đừng nhầm lẫn giữa việc suy nghĩ để giải quyết vấn đề và overthinking, nơi mà suy nghĩ không tập trung vào việc tìm ra giải pháp.
Tìm hiểu nguyên nhân
Tìm hiểu những nguyên nhân gây ra hội chứng này trong trường hợp của bạn. Có thể là tiếc nuối về quyết định trong quá khứ, lo lắng về khả năng của bản thân hoặc các tình huống căng thẳng. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn tự nhìn nhận và kiểm soát suy nghĩ hơn.
Thay đổi nhận thức
Hãy nhận thức rằng suy nghĩ của bạn thường tập trung vào mặt tiêu cực của vấn đề. Cố gắng thay đổi cách nhìn nhận và diễn giải tình huống theo hướng tích cực hơn. Tập trung vào mặt tích cực của vấn đề và tìm cách tìm ra giải pháp hiệu quả.
Giới hạn thời gian suy nghĩ
Đặt một khoảng thời gian cụ thể để suy nghĩ về một vấn đề nhất định. Sau thời gian đó, cố gắng chuyển tâm trí sang những hoạt động khác để tránh rơi vào overthinking.
Tập trung vào hiện tại và hành động
Hãy tập trung vào hiện tại và hành động tích cực để giải quyết vấn đề. Đừng để suy nghĩ quá mức làm bạn bỏ lỡ cơ hội và không thực hiện những điều cần thiết.
Tìm sự hỗ trợ
Hãy chia sẻ tình trạng của bạn với người thân, bạn bè hoặc tìm sự hỗ trợ từ một nhà tâm lý học chuyên nghiệp. Họ có thể cung cấp cho bạn các công cụ và kỹ thuật để giúp bạn quản lý suy nghĩ và tìm ra cách khắc phục.
Thực hành những phương pháp giảm căng thẳng
Thực hiện các hoạt động giảm căng thẳng như yoga, thiền định, tập thể dục, hoặc viết nhật ký để giảm bớt suy nghĩ quá mức và tạo ra sự cân bằng trong tâm trạng.
Tuy hội chứng này có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực, nhưng với nhận thức và ý chí, bạn có thể khắc phục và sống một cuộc sống tự do hơn từ những suy nghĩ quá mức.
Câu hỏi thường gặp
- Làm thế nào để phân biệt giữa việc suy nghĩ để giải quyết vấn đề và overthinking?
Việc suy nghĩ để giải quyết vấn đề thường tập trung vào việc tìm ra giải pháp và hành động, trong khi hội chứng này không tập trung vào giải pháp mà chìm đắm trong suy nghĩ tiêu cực và không cần thiết.
- Overthinking có liên quan đến rối loạn lo âu không?
Overthinking thường liên quan chặt chẽ đến rối loạn lo âu. Việc suy nghĩ quá mức và căng thẳng trong hội chứng này có thể góp phần vào sự phát triển và gia tăng rối loạn lo âu.
- Có những kỹ thuật nào để kiểm soát overthinking?
Có một số kỹ thuật hiệu quả để kiểm soát hội chứng này, bao gồm: viết nhật ký, thiền định, tập trung vào hơi thở và thiền mindfulness, sử dụng kỹ thuật cảm xúc xác thực (emotional validation), và học cách chấp nhận và buông bỏ những suy nghĩ không cần thiết.
